Nguồn gốc và ý nghĩa - Tục mừng tuổi ngày tết

Mừng tuổi năm mới vào ngày tết. Người ta thường thường chuẩn bị những phong bì tiền "lì xì", để tặng cho người già và trẻ nhỏ. Phong tục này ở thời cổ đại, nó mang hàm ý "cát tường" trấn áp tai họa cho trẻ nhỏ và trường thọ cho người già.

I - Ý NGHĨA

Ông bà cha mẹ lì xì con cháu

a - Người lớn 

Người lớn lì xì "trẻ nhỏ" chính là truyền cho trẻ một tâm ý bảo vệ “bình an" vượt qua một tuổi.

- Thời cổ đại, cứ sau bữa cơm chiều cuối năm; Người lớn trong gia đình đem tiền bỏ trong những phong bì màu đỏ, chuẩn bị sẵn để sáng mùng một tết tặng cho con cháu. Dụng ý của "mừng tuổi" là để "trấn ác khử tà".

Người xưa tin rằng những lúc giao thời, chuyển đổi trạng thái thì thường thường âm dương không ổn định, dễ xuất hiện ma quỷ hại người. Thời điểm giao thừa là một bước chuyển đổi lớn từ "năm cũ sang năm mới".

Do đó, người xưa có nhiều tục lệ dùng để đuổi tà ma, trấn áp những thứ xấu tệ. Ví như tục đốt pháo, cắm cây nêu và lì xì tiền mừng tuổi...

Con cháu biếu tiền ông bà cha mẹ

b - Con cháu

Con cháu "biếu tiền" cho người lớn trong gia đình, với ý nghĩa cầu mong ông bà cha mẹ (người già) được trường thọ. 

Số tiền mừng tuổi mà con cháu biếu cho người lớn trong nhà cũng có một số quan niệm. Ví dụ, số tiền sẽ kiêng kỵ số 4, vì số 4 có âm giống chữ “tử”. Thông thường số tiền sẽ theo một con số may mắn như số 8 và số 6. Bởi vì số 8 có âm gần giống chữ “phát”, mang ý cát tường may mắn. Số 6 mang ý chúc phúc, thuận lợi.

Sau khi tiền tệ được đổi thành tiền giấy, người lớn tuổi thích sử dụng tiền mới và có những con số liên tiếp (1,2,3,4...) làm tiền mừng tuổi, ý nghĩa là liên tục gặp may.

II - NGUỒN GỐC 

Đêm 30 Tết, người lớn gói tám đồng tiền vào trong giấy đỏ, dùng tám đồng tiền tượng trưng cho sự bảo hộ của Bát Tiên, âm thầm xua đuổi âm quỷ, bảo vệ trẻ nhỏ. Người ta gọi số tiền này là "Áp Túy tiền”, nghĩa là tiền "áp chế tiểu yêu".

Áp Túy tiền, xuất hiện sớm nhất vào thời nhà Hán, còn được gọi là “Áp thắng tiền”. Nhưng, loại tiền này không phải là tiền lưu thông trên thị trường mà là một loại tiền được chế tác thành các hình dạng để đeo cổ hay để nhìn. Trên mặt trước đồng tiền này thường được khắc những chữ tốt lành như “Thiên hạ thái bình”, “Khử ương trừ hung”… Mặt sau đồng tiền thường có các hoa văn rồng phượng, rùa, cá… 

Vào thời nhà Đường, trong cung đình có phong tục tặng tiền năm mới, nhưng dân gian không có tục lệ này. Sau thời nhà Tống và nhà Nguyên, phong tục lì xì tiền trong dịp Tết đã phát triển thành tập tục “Áp túy tiền”. Ý nghĩa quan trọng của việc mừng tuổi này vẫn là cho trẻ một tấm bùa hộ mệnh để tránh tà ma.

III - KẾT LUẬN

Ngày nay, đa số người lớn ít hiểu được ý nghĩa ban đầu của việc mừng tuổi ngày tết. Lì xì tiền cho trẻ nhỏ là có ý nghĩa "Trừ khử tà ma", còn trẻ nhỏ cũng chỉ mang tâm lý muốn được nhận tiền "lì xì" nhiều nhiều để xài... Và con cháu cũng không hiểu ý nghĩa "biếu tiền" ngày tết cho ông bà, cha mẹ là để cầu "Trường Thọ" cho người già ./.

...!!!...

Vivi 

Sưu tầm

Norway 11.2/2024

(mùng 2 Tết năm Giáp Thìn)